از اقدامات اولیه برای راه اندازی و تاسیس شرکت تصمیم گیری برای تعیین موضوع شرکت می باشد. موضوع فعالیت هر شرکت که در بند ۲ اساسنامه آن قید می گردد، نشان دهنده هویت و اهدافی است که آن شرکت برای آن منظور تشکیل شده است. شخص حقوقی فقط درباره موضوعاتی می تواند عمل کند که در موضوع شرکت تصریح شده باشد . به این جهت اصولاَ کلیه شرکت ها موضوع شرکت را وسیع تعریف می کنند تا بتوانند کلیه اموری را که لازم باشد انجام دهند .
در رابطه با انتخاب موضوع شرکت توجه به نکات ذیل حائز اهمیت است
معین و مشخص بودن موضوع معامله یا قرارداد از شرایط لازم جهت اثبات صحت معامله است بنابراین عقد قرارداد برای موضوعات نامشخص و مبهم، مبطل است
موضوع و هدف قرارداد باید مشروع و قانونی باشد. بنابراین از نظر قانون نمی توان برای یک امر غیرقانونی یا نامشروع قرارداد وضع نمود.
آنچه در موضوع فعالیت شرکت، ( بند 2 اساسنامه ) اهمیت دارد ، فعالیت واقعی شرکت ملاک صحت یا بطلان آن است؛ مانند موردی که شرکت برای انجام دادن فعالیتی منعقد می شود که اخلاق حسنه آن را منع نمی کند ( تولید آب انگور ) ، ولی در عمل به فعالیتی مبادرت می کند که غیرمشروع است ( ساختن مشروبات الکلی) و یا زمانی که فعالیتی در انحصار دولت است و شرکای شرکتی، موضوع آن را همین فعالیت قرار می دهند. ( استخراج نفت و امثال آن )
به طور کلی موضوعات فعالیت برای ثبت شرکت به سه گروه تقسیم می شود :
1- موضوعاتی که به کلی غیرقابل ثبت و فعالیت هستند.
2- موضوعاتی که قبل از ثبت نیاز به اخذ مجوز دارند.
3- موضوعاتی که بدون نیاز به دریافت مجوز از سازمان و ارگان ها به ثبت می رسند.
چنانچه موضوع تعیین شده مستلزم موافقت مراجع خاصی باشد، لازم است که قبل از اقدام به ثبت ، مجوزهای لازم اخذ گردد. این موضوعات شامل 23 مورد کلی می باشند که هریک از این 23 مورد خود شامل چند موضوع مرتبط به هم می باشد. تعدادی از موضوعات فعالیت نیز بدون نیاز به اخذ مجوز قابلیت ثبت نزد مرجع ثبت شرکت ها را دارند .
بنا بر قوانین ایران اسلامی برخی از انواع موضوعات کسب و کارها قبل از اقدام به ثبت شرکت می بایست نسبت به اخذ مجوز اقدام نمایند
مجوز کنترل فعالیت قبل از ثبت شرکت به چهار مورد بستگی دارد :
1- انطباق مجوز صادره با موضوع فعالیت
2- موضوع شرکت یا مجوز مربوطه ارتباطی با سایر وزارتخانه ها یا سازمانهای دولتی دیگری داشته باشد باید از قسمت مربوطه اقدام گردد
3- که برای این کار می توان نام شرکت در شرف تاسیس را تائید و به نام همان شرکت مجوز را صادر نمود رای جلوگیری از اختلافات آتی بین شرکا مدنی بهتر آن است که مجوز صادر شده بنام شرکت باشد
4- عدم انقضاء مهلت مجوز
درباره برخی موضوعات فعالیت تجاری به لحاظ مصالح اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی و غیره، رعایت شرایط و قواعد خاصی تعیین شده است. مانند این که برای تصدی به حمل و نقل ، دلالی، حق العمل کاری، تاسیس و به کار انداختن کارخانه ، تصدی به نمایشگاه های عمومی مانند سینما و تئاتر که به موجب ماده 2 قانون تجارت ، از معاملات تجاری می باشند، مقررات خاصی تعیین گردیده است که باید در هر مورد، ملحوظ و مراعات شود.
شایان ذکر است، در بعضی از کشورها مانند انگلستان موضوع شرکت را نمی توان تغییر داد؛ ولی در قوانین ایران تغییر موضوع شرکت مانعی ندارد. مرجع تصمیم گیری جهت تغییر موضوع شرکت ، مجمع عمومی فوق العاده می باشد.