وفق ماده 6 و 20 لایحه اصلاحی، برای تاسیس شرکت های سهامی، قبلاَ باید طرح اساسنامه شرکت به ضمیمه مدارک دیگر به اداره ثبت شرکت ها داده شود.
اساسنامه در حقیقت قانون اساسی شرکت محسوب می شود و کلیه اصول و ضوابط حاکم بر روابط شرکت و شرکا و افراد ثالث و اداره و انحلال شرکت در آن پیش بینی شده است.
اساسنامه چه در شرکت سهامی عام ، در شرکت سهامی خاص و چه در شرکت با مسئولیت محدود لازم است و بدون اساسنامه شرکت تشکیل نمی شود، در حالی که در سایر شرکت ها معمولاَ شرکتنامه جایگزین اساسنامه می گردد.
طبق ماده 8 لایحه اصلاحی اساسنامه شرکت های سهامی باید با قید تاریخ به امضای موسسین رسیده و مشتمل بر موارد ذیل باشد :
1. نام شرکت
2.موضوع شرکت به طور صریح و منجز
3.مدت شرکت
4.مرکز اصلی شرکت و محل شعب آن،اگر تاسیس شعبه مورد نظر باشد.
5.مبلغ سرمایه شرکت و تعیین مقدار نقد و غیر نقد آن به تفکیک
6.تعداد سهام بی نام و بانام و مبلغ اسمی آن ها و در صورتی که ایجاد سهام ممتاز مورد نظر باشد،تعیین تعداد و خصوصیات و امتیازات این گونه سهام
7.تعیین مبلغ پرداخت شده هر سهم و نحوه مطالبه بقیه مبلغ اسمی هر سهم و مدتی که ظرف آن باید مطالبه شود،که به هر حال از پنج سال متجاوز نخواهد بود.
8.نحوه انتقال سهام با نام
9.طریقه تبدیل سهام با نام به سهام بی نام و بالعکس
10.در صورت پیش بینی این امکان صدور اوراق قرضه،ذکر شرایط و ترتیب آن
11.شرایط و ترتیب افزایش و کاهش سرمایه
12.مواقع و ترتیب دعوت مجامع عمومی
13.مقررات راجع به حد نصاب لازم جهت تشکیل مجامع عمومی و ترتیب اداره آن ها
14.طریقه شور و اخذ رای و اکثریت لازم برای معتبر بودن تصمیمات مجامع عمومی
15.تعداد مدیران و طرز انتخاب و مدت ماموریت آن ها و نحوه تعیین جانشین برای مدیران که فوت یا استعفاء می کنند یا محجور یا معزول و یا به جهات قانونی ممنوع می گردند.
16.تعیین وظایف و حدود اختیارات مدیران
17.تعداد سهام تضمینی که مدیران باید به صندوق شرکت بسپارند.
18.تعداد بازرسان و نحوه انتخاب و مدت ماموریت آن ها
19.تعیین آغاز و پایان سال مالی شرکت و موعد تنظیم ترازنامه و حساب سود و زیان و تسلیم آن به بازرسان و به مجمع عمومی سالانه.
20.نحوه انحلال اختیاری شرکت و ترتیب تصفیه امور آن
21.نحوه تغییر اساسنامه
برخی از مواردی که در بندهای مخلف ماده 8 لایحه اصلاحی ذکر شده است نیاز به توضیح دارد. این مسائل را مورد بررسی قرار می دهیم.
با توجه به اینکه شرکت ها دارای شخصیت حقوقی هستند، طبیعتاَ برای تمییز آن ها از سایر شرکت ها و تعیین حقوق و تکالیف آن ها در اجتماع مثل اشخاص طبیعی باید دارای نام مخصوص به خود باشند.
در انتخاب نام شرکت سهامی ، طبق تبصره ماده 4 لایحه اصلاحی : اولاَ ذکر کلمه ” سهامی ” به منظور تمییز آن از غیرسهامی و ثانیاَ ذکر کلمه ” عام ” یا ” خاص” برای تمییز آن از نوع دیگر ضروری است . این کلمات باید بلافاصله با نام شرکت قبل یا بعد از آن منظور و در کلیه اوراق و اطلاعیه ها و آگهی های شرکت به طور روشن و خوانا قید شود. بنابراین می توان نام شرکت را به این صورت ” شرکت سهامی خاص گلبرگ ” انتخاب کرد ولی نوعاَ نام شرکت ها را به این ترتیب می نویسند شرکت گلبرگ ( سهامی خاص ) .
همچنین در نام شرکت سهامی نام هیچ یک از شرکا نباید درج شود در غیر این صورت شرکت تضامنی محسوب خواهد شد. زیرا درج نام شرکا در نام شرکت مخصوص شرکت های تضامنی است و در صورتی که در نام شرکت سهامی، نام یکی از شرکا درج شود ممکن است افراد خارج از شرکت، این شرکت را تضامن تلقی کنند.
در بند 4 ماده 8 و بند 3 ماده 9 لایحه اصلاحی به لزوم ذکر مرکز اصلی شرکت شده است. ” مرکز اصلی شرکت و محل شعب آن اگر تاسیس شعبه مورد نظر باشد ” .
مرکز اصلی شرکت از جهات ذیل مورد نطر است :
1. جلسات مجامع عمومی و هیئت مدیره معمولاَ در مرکز اصلی شرکت تشکیل می شود.
2. تصفیه امور ورشکستگی شرکت در مرکز اصلی شرکت انجام می شود.
3. از همه مهم تر مسائل مربوط به اصول محاکمات ( آیین دادرسی مدنی ) از قبیل اخطار ، احضار ، ابلاغ اسناد تعهد آور نیز در مرکز اصلی شرکت انجام می گردد. ممکن است شرکت دارای شعبی هم باشد ولی در این صورت محل آن باید مشخص گردد.
تغییر مرکز اصلی شرکت در صلاحیت مجمع عمومی فوق العاده است.
موضوع شرکت عبارت است از عنصر اصلی شرکت یعنی هدف و چیزی که شرکت به خاطر انجام آن تشکیل شده است.
موضوع شرکت می تواند به طور کلی ( مثلاَ خرید و فروش لوازم خانوادگی ) و تجارت کالای مخصوصی مثلاَ خرید و فروش پنبه باشد ولی باید دارای شرایط ذیل باشد :
1. موضوع شرکت باید صریح و منجز باشد. منظور از صریح این است که ابهام نداشته باشد . موضوع باید منجز باشد . یعنی مشکوک بین مسائل مختلف نباشد. بنابراین نمی توان گفت ” موضوع شرکت عبارت است از خرید و فروش لوازم یدکی اتومبیل یا وسایل منزل ” این عبارت منجز نیست . معلوم نیست که به طور دقیق کدام یک از این دو نوع موضوع شرکت است.
2. موضوع شرکت باید مشروع بوده و متضمن منفعت عقلایی باشد.
تغییر موضوع شرکت از نظر قوانین بلامانع است ولی این تغییر در صلاحیت مجمع عمومی فوق العاده است.
مدت شرکت ممکن است محدود یا نامحدود باشد. موقعی مدت شرکت محدود است که در اساسنامه مدت معینی مثلاَ پنج سال یا ده سال نعیین شده در غیر این صورت مدت شرکت نامحدود است.
محدود یا نامحدود بودن مدت شرکت از نظر انحلال آن قابل توجه است. در صورتی که مدت شرکت محدود باشد در این صورت بعد از انقضای مدت شرکت به خودی خود منحل می شود. مگر اینکه مدت تمدید شود. در صورتی که مدت شرکت محدود نباشد انحلال آن در اختیار مجمع عمومی فوق العاده است. در هر حال هر نوع تغییری در مدت فعالیت شرکت اعم از تمدید ، اقلیل و خاتمه در صلاحیت مجمع عمومی فوق العاده است.
در هیچ یک از شرکت های تجاری به جز شرکت های سهامی محدودیت خاصی برای سرمایه از نظر قانونی وجود ندارد. در شرکت های سهامی نیز برای حداکثر سرمایه محدودیتی نیست ولی برای حداقل آن قانون محدودیت قائل شده است. ماده 5 لایحه اصلاحی مقرر می دارد : ” در موقع تاسیس، سرمایه شرکت های سهامی عام از پنج میلیون ریال و سرمایه شرکت های سهامی خاص از یک میلیون ریال نباید کمتر باشد “.
طبق ماده مذکور اگر بعد از تاسیس سرمایه شرکت از این مبلغ کمتر شود و در ظرف یک سال تکمیل نگردد هر ذینفعی می تواند انحلال شرکت را از دادگاه بخواهد.
به موجب ماده 140 قانون تجارت هیات مدیره مکلف است هر سال یک بیستم از سود خالص شرکت را به عنوان اندوخته قانونی موضوع نماید تا نسبت به ضررها و یا هزینه های غیرقابل پیش بینی تعیین تکلیف گردد.
سهم جمع سهم می باشد و سهم در ماده 24 ل. ا. ق. ت اینگونه تعریف شده است : ” سهم قسمتی از سرمایه شرکت سهامی است که مشخص میزان مشارکت و تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت باشد ورقه سهم سند قابل معامله ای است که نماینده مقدار سهامی است که صاحب آن در شرکت سهامی دارد ..”دارنده سهم نسبت به سهم مالک دارایی شرکت نمی باشد بلکه نسبت به سهم خود از شرکت دارای حق می باشد به موجب آن از منافع شرکت استفاده کرده و در مجمع عمومی رای می دهد و در صورت انحلال از دارایی شرکت سهم خواهد برد.
سهام به بانام ، بی نام و ممتاز و انتفاعی یا موسس تقسیم می شود.
سال مالی شرکت روز اول فروردین هر سال آغاز می شود و روز آخر اسفند همان سال به پایان می رسد. اولین سال مالی شرکت از تاریخ تاسیس تا آخر اسفند ماه همان سال است.
در صورتی که شرکت به هر دلیلی قادر به ادامه حیات نباشد در این صورت منحل خواهد شد. طبق موارد پیش بینی شده در قانون انحلال ممکن است به خودی خود باشد یا طبق تصمیمات دادگاه . به موجب ماده 199 لایحه اصلاحی در موارد ذیل شرکت به خودی خود و بدون نیاز به حکم دادگاه منحل خواهد شد :
1. وقتی که شرکت موضوعی را که برای آن تشکیل شده است انجام داده یا انجام آن غیر ممکن است.
2. در صورتی که شرکت برای مدت معینی تشکیل گردیده و آن مدت منقضی شده باشد مگر اینکه مدت قبل از انقضای آن تمدید شود.
3. در صورت ورشکستگی
4. در هر موقع که مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام به هر علتی رای بر انحلال شرکت بدهد.
به موجب ماده 83 ل. ا. ق. ت هرگونه تغییر در اساسنامه در صلاحیت مجمع عمومی فوق العاده می باشد. البته این امر مشروط بر این است که این تغییرات خلاف قانون نباشد.
در صورت نیاز به هرگونه مشاوره با ما تماس حاصل فرمایید.
همکاران ما در مرکز تخصصی ثبتیکال ، با افتخار در خدمت شما خواهند بود.