شرکت سهامی یکی از بزرگترین و محبوب ترین انواع شرکت های تجاری در جهان می باشد که بنا بر قانون تجارت ایران صرف نظر از نوع فعالیت که ممکن است غیر تجاری نیز باشد شرکت تجاری محسوب می شود.در این نوع شرکت تجاری شخصیت حقوقی مستقل از مالکان آن می باشد و سهامداران این شرکت از امتیازات و حقوق شخصیت حقیقی نیز برخوردار هستند .
بنا بر تعریف قانون تجارت شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه ان به سهام تقسیم می شود و مسئولیت صاحبان سهام به مبلغ اسمی انهاست و چنانچه اشاره شد شرکت سهامی شرکت با زرگانی محسوب می شود هر چند که موضوع عملیات ان امور بازرگانی نباشد برای تاسیس این شرکت حضور حداقل 3 شریک لازم می باشد.
طبق ماده (5 قانون تجارت ) مشخصات اصلی این نوع شرکت تجاری عبارت است از :
1- مسئولیت دارندگان سهام فقط محدود به سهام ان ها می باشد .
2- کلیه عملیات شرکت بازرگانی محسوب می شود .
3- عده شرکا ء کمتر از سه نفر نباشد .
4-سرمایه شرکت نمی بایست از مبلغ تعیین شده توسط قانون گذار کمتر باشد .
تقسیم سرمایه به سهام در شرکت های سهامی چگونه است :
شرکت سهامی نیز مانند تمامی شرکت های تجاری برای شروع فعالیت نیازمند سرمایه اولیه می باشد لکن با یک تفاوت عمده که سرمایه در این نوع شرکت تجاری به صورت قطعات مساوی و هم قیمت تقسیم می شود که در قوانین آن را سهم نامیده اند و این هم قیمت بودن سهام از شروط اساسی می باشد بدین صورت که در شرایطی که سرمایه اولیه شرکتی یک میلیون تومان باشد ،می بایست به طور مثال به 200 سهم پنج هزار تومانی تقسیم شود و نه سهام بزرگتر و یا کوچکتر تمامی سهام با قیمتی یکسان تقسیم می شوند. اما افراد محدودیتی در خرید سهم ندارند و می توانند به میزان توانایی خود سهام تهیه نمایند و البته مسئولیت این دارندگان سهام به میزان سهام خریداری شده توسط آنان می باشد و چنانچه شرکت بنا بر هر دلیلی متضرر شود و یا حتی علاوه بر استهلاک سرمایه مبلغی اضافه بدهکار شود صاحبان سهام ملزم به پرداخت بدهی شرکت نخواهند بود.
بازرگانی بودن عملیات در شرکت های سهامی به چه معناست؟
در ابتدای مقاله اشاره نمودیم که شرکت سهامی صرف نظر از نوع فعالیت تجاری محسوب می شود بدین معنا که شرکت سهامی اگر فعالیت آن بازرگانی و تجاری هم نباشد تجاری محسوب می شود .
نکته مهم : از هفت نوع شرکت تجارتی فقط شرکت سهامی می تواند موضوع عملیات خود را غیر بازرگانی قرار دهد .
میزان سرمایه در شرکت های سهامی:
برای تایین میزان سرمایه اولیه در شرکت های سهامی اشاره ایی از سوی قانون گذار نشده است و قانون تصمیم در مورد میزان این سرمایه را به اختیار شرکاء واگذار نموده است اما در ماده 5 اصلاحی قانون تجارت مقرر گردیده در موقع تأسیس سرمایه شرکت های سهامی عام از 5 میلیون ریال و سرمایه شرکت های سهامی خاص از یک میلیون ریال نباید کمتر باشد. در صورتی که سرمایه شرکت پس از تاسیس به هر دلیلی کمتر از میزان یاد شده باشد شرکت سهامی می بایست ظرف یک سال اقدام به افزایش سرمایه تا حد مقرر نماید . در غیر این صورت هر نفر ذینفع می تواند از دادگاه درخواست انحلال شرکت را نماید.
بنابراین برای جلوگیری از این امر هر گاه سرمایه از میزان حداقل سرمایه قانونی کاهش پیدا کرد طی یک سال فرصت داده شده تا شرکاء به تامین کمبود سرمایه با ورود سهام داران جدید اقدام نمایند و یا می توانند با رعایت قوانین شرکت را به شرکت به مسئولیت محدود و یا انواع دیگر شرکت های تجاری تبدیل نمایند.
شرکت سهامی خود به دو دسته بندی اصلی تقسیم می شود که از آنها نام می بریم و در مقالات بعدی آن ها را به تفصیل توضیح خواهیم داد: